Terug naar het overzicht

Van Reizende schaftkeet naar religieuze plek: De Kapel in den Oever

20 juni 2025, 12.00 Laatst bewerkt meer dan 3 weken geleden
| Laatst bewerkt meer dan 3 weken geleden
De Kapel in Den oever in 1979. Bron: Beeldbank Historisch genootschap Wieringermeer, database nummer: 01979

In het hart van Den Oever staat een opmerkelijk gebouw; De Kapel. Veel mensen kennen het nu als een plek voor sociale activiteiten, maar De Kapel heeft een bijzondere geschiedenis. Ondanks dat het gebouw niet op een typische kerk lijkt heeft het aan het begin van de 20e eeuw namelijk wel die functie gehad. Maar hoe is dit bijzondere bouwwerk ontstaan?

De Zuiderzeewerken

De bouw van deze kapel is verbonden met de start van de Zuiderzeewerken in 1927. Duizenden arbeiders moesten meewerken aan dit project en sliepen in barrakken op plekken in Friesland en Noord-Holland. Het bouwen van de Zuiderzeewerken was zwaar werk en om de omstandigheden van de arbeiders wat te verbeteren werden er centra opgericht met vormen van vermaak en rust. Voor het droogmaken van de Wieringermeerpolder was op de Oude Zeug bijvoorbeeld een schaftkeet gebouwd. Dit gebouw op het werkkamp was bedoeld om vermaak te bieden door bijvoorbeeld een kantine en leestafel. Er waren daarnaast ook georganiseerde activiteiten voor arbeiders zoals een mannenkoor, figuurzagen en lezingen. Voor het verbeteren van de arbeidersomstandigheden werden in 1928 dhr. Boersma en dhr. Lofvers aangewezen. Zij werden de zogenoemde ‘geestesleiders’ van deze arbeiders.

Uitwateringssluizen Kornwerderzand - De uitwateringssluizen in aanbouw 1930
Uitwateringssluizen Kornwerderzand: De uitwateringssluizen in aanbouw. Steigers staan nog bij de geleiders. Op de voorgrond een keet zichtbaar. Bron: Zuiderzeecollectie, 1930, objectnummer 205264.

Behoefte aan een katholieke kerk

Arbeiders voor hun Keet bij de uitwateringssluizen in Den Oever 1929
Arbeiders voor hun Keet bij de uitwateringssluizen in Den Oever. Bron: W. Verkerk, 1929 uit fotocollectie Zuiderzeemuseum, Zuiderzeecollectie. Objectnummer: DV00021
Katholieke noodkerk van de Zuiderzeewerken
Katholieke noodkerk van de Zuiderzeewerken bron: Historische vereniging Wieringen. Database nummer: HVWF 01977

Een belangrijk onderdeel van hun werk was het mogelijk maken voor arbeiders om hun geloof te beoefenen. Op dat gebied was er een groot gemis in Den Oever. Veel arbeiders waren katholiek, maar in Den Oever stond alleen een protestantse kerk. Er was daarom veel behoefte aan een plek waar katholieken hun geloof konden beoefenen. Omdat de arbeiders maar tijdelijk in Den Oever verbleven was er geen tijd of geld om een grote kerk te bouwen. Er moest daarom naar een oplossing worden gezocht die snel gerealiseerd kon worden.

Die oplossing werd gevonden in de oude schaftkeet op de Oude Zeug. De schaftkeet was niet meer nodig en bovendien te groot. Er werd daarom besloten om deze te deconstrueren en weer op te bouwen in Den Oever. De kerk werd ingewijd in 1929 als katholieke kerk. Dit is het gebouw dat wij vandaag de dag nog steeds kennen als ‘De Kapel’.

De Kapel vandaag de dag

Nederlandse Hervormde Kapel Den Oever

Na de bouw van de Afsluitdijk trokken veel van de arbeiders weer terug naar hun plaats van herkomst. In Den Oever zorgde dat voor een terugloop van kerkgangers, waardoor kerkgebouwen vervallen raakten en verdwenen. In 1988 is De Kapel overgegaan tot Nederlands Hervormde kerk en is er een stichting in gekomen die het gebouw tot op de dag van vandaag in bezit heeft.

De Kapel heeft geen kerkelijke functie meer, maar is nu in gebruik als een buurthuis waar sociale activiteiten worden georganiseerd. Het is nu een onbekend maar zichtbaar stukje geschiedenis van de bouw van de Zuiderzeewerken in Den Oever.

Historisch Hollands Kroon

In de rubriek 100 jaar Zuiderzeewerken; Het water getemd, het land gewonnen blikken we terug op een van de grootste waterbouwkundige projecten uit de Nederlandse geschiedenis: de Zuiderzeewerken. Door middel van historische beelden en verhalen brengen we de indrukwekkende geschiedenis van dit bijzondere project in beeld. Van de aanleg van de Afsluitdijk tot de drooglegging van de Wieringermeer: dit programma laat zien hoe Nederland zichzelf opnieuw vormgaf. We vinden het belangrijk om stil te staan bij dit erfgoed. Want wie het verleden kent, begrijpt het heden beter en bouwt met meer inzicht aan de toekomst.

Dit bericht is geschreven met behulp van de volgende bronnen:

Links

Deel via:

Ander nieuws